Müşterini Tanı (KYC) kontrolleri, finansal hizmet sağlayıcıların müşterilerinin kimliklerini belirlemesini ve doğrulamasını gerektirir.
KYC, düzenlemeler çerçevesinde finansal hizmet sağlayıcılarının uymakla yükümlü olduğu bir zorunluluktur. Bu kontrollerin başlıca amacı yasa dışı faaliyetlerin finansmanı ve buradan gelen kara paranın aklanmasıyla mücadele etmektir.
KYC’nin kara para aklamayı önleme düzenlemeleri çerçevesindeki en önemli unsurlardan biri olması onu özellikle de kripto paralar için önemli bir güvenlik önlemi haline getirmektedir. Binance gibi hizmet sağlayıcıların ve finansal kurumların müşterilerini ve müşterilerinin varlıklarını korumak için güçlü KYC prosedürlerini uygulamaya koyma zorunluluğu gitgide artmaktadır.
KYC Nedir?
Daha önce bir kripto para borsasında hesap açtıysanız, muhtemelen bir KYC kontrolünden geçmek zorunda kalmışsınızdır. KYC, müşterilerinin kimliğini doğrulayan bilgilerin finansal hizmet sağlayıcıları tarafından toplanmasını gerektirir. Örneğin, bunu yapmak için resmi kimlik belgeleri ya da banka hesap özetleri kullanılabilir. AML düzenlemelerine benzer şekilde KYC politikaları da kara para aklama, terörün finansmanı, dolandırıcılık ve fonların yasa dışı transferiyle mücadeleye yardımcı olur.
KYC genellikle reaktif olmaktan ziyade proaktif bir yaklaşımdır. Birçok finansal hizmet sağlayıcısı, müşterilerinin bilgilerini kayıt olma sürecinde, henüz müşterilere finansal işlemler yapma hakkı tanımadan önce alır. Bazı durumlarda KYC olmadan hesap oluşturulabilir, fakat bu hesapla yapılabilecekler sınırlıdır. Örneğin Binance, kullanıcıların hesap açmasına izin verir ama alım satım yapmayı KYC tamamlanana kadar sınırlandırır.
KYC aşamasında sizden şu bilgiler istenebilir:
Resmi kimlik belgesiSürücü belgesiPasaport
Müşterinin kimliğini belirlemenin yanında konumunu ve adresini doğrulamak da önemlidir. Kimlik belgeleriniz adınız ve doğum tarihiniz gibi temel bilgileri sunar, fakat örneğin vergi mükellefiyetinizi belirlemek için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır. Muhtemelen birden fazla KYC aşamasından geçmeniz gerekecektir. Çoğu zaman finansal hizmet sağlayıcılarının belirli aralıklarla müşterilerinin kimliklerini tekrar doğrulaması da gerekir.
KYC Kim Düzenler?
KYC düzenlemeleri ülkeden ülkeye farklılık gösterir, fakat gerekli temel bilgiler konusunda uluslararası bir iş birliği vardır. ABD’deki Banka Gizlilik Yasası ve 2001 Vatanseverlik Yasası günümüzün AML ve KYC süreçlerinin çoğunu oluşturmuştur. Avrupa Birliği (AB) ve Asya-Pasifik ülkeleri kendi düzenlemelerini geliştirmiştir, fakat çoğu düzenleme ABD ile ortaktır. AB Kara Para Aklamayı Önleme Direktifi (AMLD) ve PSD2 yönetmelikleri, AB ülkeleri için genel çerçeveyi sunar. Küresel seviyede ise düzenlemeye yönelik koşullardaki uluslararası iş birliği, Finansal Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından yürütülür.
KYC’nin Faydaları
KYC’nin sunduğu faydaların hepsi ilk planda göze çarpmayabilir. Fakat yalnızca dolandırıcılıkla mücadeleden çok daha fazlasını yapar ve finansal sistemin tamamını daha iyi bir hale getirebilir:
1. Borç verenler, müşterinin kimliğini ve finansal geçmişini belirleyerek risklerini daha kolay bir şekilde değerlendirebilir. Bu da borç verme ve risk yönetimi süreçlerini daha sağduyulu bir hale getirir.
2. Kimlik hırsızlığı ve diğer finansal dolandırıcılık türleriyle mücadele eder.
3. Proaktif bir önlem olmasıyla kara para aklamayı en başından engelleyerek bu tür faaliyetlere yönelik riski azaltır.
4. Finansal hizmet sağlayıcılarının güvenilirlik, güvenlik ve hesap verebilirliğini artırır. Bu itibar, genel anlamda finans sektörü üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve yatırımı teşvik edebilir.
KYC’ye Karşı Olanlar
KYC çok net faydalara sahiptir, fakat bazı kişilerin gözünde hala tartışmalıdır. KYC’ye karşı argümanlar, geçmişi ve altyapısı nedeniyle kripto para dünyasında daha yaygındır. Çoğu eleştiri genellikle gizlilik ve maliyetle ilgili konulara dayalıdır:
1. KYC kontrolleri yapmak ekstra bir maliyet yaratır ve bu maliyet çoğu zaman komisyonlar aracılığıyla müşterilere yansıtılır.
2. Bazı kişilerin KYC için gerekli belgeleri yoktur ya da sabit bir adresi bulunmayabilir. Bu da belirli finansal hizmetlere ulaşmayı onlar için zor bir hale getirir.
3. Sorumsuz finansal hizmet sağlayıcıları veri güvenliğini sağlamayabilir ve hacklemeler gizli verilerinizin çalınmasına neden olabilir.
4. Bazıları, KYC’nin kripto paraların merkeziyetsizliğiyle çelişkili olduğunu iddia eder.