DeFi coinlerini anlamak için öncelikle DeFi’ın ne anlama geldiğini bilmek gerekir. Defi (Decentralized Finance) ya da merkezî olmayan finans, geleneksel finansal sistemi daha az sürtüşmeyle yeniden oluşturmayı amaçlamaktadır.
Temelde DeFi, herkes tarafından erişilebilen ve çoğunlukla otomatik bilgisayar programları tarafından yönlendirilen ve giderek daha az merkezî varlıklar ve insanlar tarafından yönlendirilen açık kaynaklı platformlar tarafından oluşturulur.
Şu anda, Defi piyasası trend oluyor ve tüm insanlar dijital ekonomik sistemi iyi bir şekilde merkezden uzaklaştırmak için DeFi ürünlerine yatırımlarını kaydırıyorlar. Basit bir deyişle eski bankacılık hizmetleri ile dApps (merkezî olmayan uygulamalar) ve kripto para birimleri gibi en son merkezî olmayan teknolojilerin bir kombinasyonudur.
Teknik bir bakış açısıyla; akıllı sözleşmeler, dijital varlıklar, protokoller ve uygulamalar gibi ademimerkeziyetin tüm ürün ve hizmetlerinin bir birleşimidir.
Geleneksel finansal sistemimiz; merkezî otoriteler, kurumlar ve aracılar tarafından yönetilen merkezî altyapı üzerinde çalışırken kendilerini “DeFi” olarak adlandıran çoğu uygulama, dünyanın en büyük ikinci kripto para birimi platformu olan Ethereum’un üzerine inşa edilmiştir. Bu platform, basit işlemlerin ötesinde diğer merkezî olmayan uygulamaları oluşturmak için kullanımının daha kolay olmasıyla kendisini Bitcoin platformundan ayırmaktadır.
DeFi geliştiricileri, Ethereum’da değişmez akıllı sözleşmeler uygulayarak tam olarak programlandığı gibi çalışan ve İnternet bağlantısı olan herkesin kullanabileceği finansal protokoller ve platformlar başlatabilir.
Örneğin, bir kullanıcının parasının salı günü bir arkadaşına gönderilmesini istediğini ancak hava durumuna göre sıcaklık Adana’da 40 derecenin üstüne çıktığında transferi gerçekleştirmek istediğini varsayalım. Bu tür kurallar akıllı bir sözleşmeyle yazılabilir.
Merkezî olmayan finans: Finansal güvenliği ve şeffaflığı artırmak, likidite ve büyüme fırsatlarını ortaya çıkarmak ve entegre ve standart bir ekonomik sistemi desteklemek için Ethereum blok zincirinin temel ilkelerinden yararlanır.
Programlanabilirlik: Yüksek düzeyde programlanabilir akıllı sözleşmeler, yürütmeyi otomatikleştirir ve yeni finansal araçların ve dijital varlıkların oluşturulmasını sağlar.
Değişmezlik: Bir blok zincirinin merkezî olmayan mimarisi boyunca kurcalamaya dayanıklı veri koordinasyonunu, güvenliği ve denetlenebilirliği artırır.
Birlikte çalışabilirlik: Ethereum’un bir araya getirilebilir yazılım yığını, DeFi protokollerinin ve uygulamalarının birbirini entegre edecek ve tamamlayacak şekilde oluşturulmasını sağlar. DeFi ile geliştiriciler ve ürün ekipleri; mevcut protokollerin üzerine inşa etme, arayüzleri özelleştirme ve üçüncü taraf uygulamaları entegre etme esnekliğine sahiptir. Bu nedenle, insanlar genellikle DeFi protokollerine “para lejosu” adını verir.
Şeffaflık: Halka açık Ethereum blok zincirinde, her işlem ağdaki diğer kullanıcılara yayımlanır ve bunlar tarafından doğrulanır (Not: Ethereum adresleri sözde anonim olan şifreli anahtarlardır). İşlem verileriyle ilgili bu şeffaflık düzeyi, yalnızca zengin veri analizine izin vermekle kalmaz aynı zamanda ağ etkinliğinin herhangi bir kullanıcı tarafından kullanılabilir olmasını sağlar. Ethereum ve üzerinde çalışan DeFi protokolleri de herkesin görüntüleyebileceği, denetleyebileceği ve üzerine inşa edebileceği açık kaynak koduyla oluşturulmuştur.
Sınırsız: Geleneksel finanstan farklı olarak DeFi; açık, izinsiz erişimiyle tanımlanır. Kripto cüzdanı ve İnternet bağlantısı olan herkes, coğrafyalarına bakılmaksızın ve genellikle minimum miktarda para gerektirmeden Ethereum üzerine kurulu DeFi uygulamalarına erişebilir.
DeFi Coinleri
Borsamızda da listelenmekte olan Chainlink (LINK), AVAX, Basic Attention Token (BAT) gibi piyasada sağlam yer edinmiş DeFi coinleridir.
Chainlink (LINK)
Chainlink, blockchain tabanlı akıllı sözleşmelerde kullanılan gerçek dünya verilerini doğrulayan ve bu akıllı sözleşmeler ile gerçek dünya dışı zincir uygulamaları arasındaki boşluğu dolduran merkezî olmayan bir oracle sistemidir. Chainlink, 2020’ye çok güçlü bir başlangıç yaptı ve yıl boyunca kripto para birimi sektöründeki şirketlerle ortaklık kurdu. Bununla birlikte COVID-19’un küresel piyasalar üzerindeki etkileri ve BTC’nin değerindeki düşüş nedeniyle fiyatı düştü ancak o zamandan beri istikrarlı şekilde yükselmeye devam etti. 2020’nin başlarında 1.8 $ olan LINK istikrarlı yükselişini %676 oranında arttırarak 2020’nin sonlarına doğru 14 $ seviyelerinden işlem gördü. An itibarıyla da 33 dolardan işlem gören LINK, popülerliğini devam ettiriyor.
Avalanche (AVAX)
Avalanche’ın bir sahibi yoktur. Stephen Buttolph, Amani Moin, Kevin Sekniqi ve Emin Gün Sürer bu teknolojinin mimarları olsa da Avalanche bir kişi veya grubun kontrolünde değildir. Avalanche yönetim olarak bir topluluğa bağlı çalışmamakla birlikte herkesin söz sahibi olacağı şekilde dizayn edilmiş bir platformdur. Bu da yüksek oranda merkeziyetsizliği işaret etmektedir.
Basic Attention Token (BAT)
Basic Attention Token (BAT); Mozilla ve Firefox’un kurucu ortağı Brendan Eich tarafından blockchain teknolojisinin kullanımıyla dijital reklamcılığın güvenliğini, adaletini ve verimliliğini artırmak amacıyla oluşturuldu. Ethereum’un üzerine inşa edilmiştir.